1 Quodam tempore quidam minister fratrum venit ad beatum Franciscum qui manebat tunc in eodem loco, ad celebrandum festum Nativitatis Domini cum illo. 2 Et factum est ut, cum fratres de loco honorifice pararent mensam, ipso die Nativitatis occasione ministri illius, de pulchris et albis toalleis quas acquisiverant et vasis vitreis ad bibendum, beatus Franciscus descendebat de cella ad comedendum.
3 Cumque videret mensam in altum positam et ita curiose paratam, ivit secreto et tulit capellum cuiusdam pauperis hominis et baculum quem gestaverat in manibus, qui venerat ipso die illuc.
4 Et vocavit summissa voce unum de sociis suis, et exivit foras ostium heremitorii, ignorantibus aliis fratribus de domo.
5 Interim fratres intraverunt ad mensam, maxime quia consuetudo erat aliquando sancti patris ut, cum non veniret statim in hora comestionis, quando fratres vellent comedere, volebat ut fratres intrarent ad mensam ad comedendum.
6 Socius eius clausit ostium, manens de intus iuxta ipsum. 7 Beatus Franciscus pulsavit ostium et ipse statim aperuit ei, et venit cum capello post dorsum et baculo in manibus quasi peregrinus.
8 Cumque veniret ante ostium domus ubi fratres comedebant, clamavit sicut pauper, dicens fratribus: “Amore Domini Dei facite helemosinam isti pauperi peregrino et infirmo”.
9 Minister ille et alii fratres statim cognoverunt eum.
10 Responditque ei minister: “Frater, nos simili modo pauperes sumus, et cum multi simus, sunt nobis necessarie helemosine quas comedimus, sed amore illius Domini quem invocavisti, intra domum et dabimus tibi de helemosinis quas Dominus dedit nobis”.
11 Cumque intraret et staret ante mensam fratrum, minister dedit ei scutellam in qua comedebat et de pane similiter. 12 Et accipiens sedit in terra iuxta ignem coram fratribus, qui sedebant ad mensam in alto, et suspirans dixit ad fratres: 13 “Cum viderem mensam honorifice et curiose paratam, consideravi quod non esset mensa pauperum religiosorum, qui cotidie vadunt ostiatim.
14 Nam nobis huiusmodi magis convenit in omnibus sequi exemplum humilitatis et paupertatis quem aliis religiosis, quia [ad] hoc vocati sumus et professi fuimus hoc coram Deo et hominibus.
15 Unde modo videtur michi sedere sicut frater”.
16 Et verecundati sunt inde fratres considerantes quod veritatem diceret beatus Franciscus, et quidam ex ipsis ceperunt fortiter lacrimari, considerantes quomodo sederet in terra et quod tam sancte et honeste voluit corrigere eos.