76.
1 Pater pauperum (cfr. Iob 29,16) pauper Franciscus, pauperibus omnibus se conformans, pauperiorem se quempiam conspicere gravabatur, non inanis gloriae (cfr. Gal 5,26) appetitu, sed solius compassionis affectu.
2 Et licet tunica vili satis et hispida foret contentus, illam multoties cum aliquo paupere dividere cupiebat.
3 Sed ut ditissimus pauper, magno pietatis affectu ductus, posset utcumque pauperibus subvenire, postulabat in magnis frigoribus a divitibus huius saeculi mantellum seu pelles praestari sibi.
4 Qui cum devote libentius id facerent quam ab eis pater beatissimus postularet, dicebat eis: “Tali tenore hoc a vobis recipiam, quod rehabere de caetero nullatenus exspectetis”.
5 Cumque aliquis ex pauperibus ei primitus obviaret, exsultans et gaudens ex accepto pauperem induebat.
6 Molestissimum erat ei, cum alicui pauperum cerneret exprobari, vel in aliquam creaturam maledictionis verbum (cfr. Ios 8,34) audiret ab aliquo intorqueri.
7 Unde accidit, ut frater quidam cuidam pauperi eleemosynam postulanti verbum invectionis inferret, dicens: “Vide, ne forte sis dives et simules paupertatem”.
8 Quod audiens pater pauperum (cfr. Iob 29,16), sanctus Franciscus, graviter doluit et fratrem talia proferentem durissime increpavit, praecepitque ei ut se coram paupere denudaret ac, pedes eius deosculatus, veniam postularet.
9 Aiebat namque: “Qui pauperi maledicit, Christo iniuriam facit, cuius portat nobile signum, qui ‘se pro nobis fecit pauperem in hoc mundo’”.
10 Frequenter proinde, inveniens pauperes lignis vel aliis sarcinis oneratos, ad adiuvandum illos proprios humeros, licet nimium debiles, supponebat.
77.
1 Affluebat spiritu charitatis, pietatis viscera gestans, non solum erga homines necessitatem patientes verum etiam erga muta brutaque animalia, reptilia, volatilia et caeteras sensibiles et insensibiles creaturas.
2 Sed in omni genere animalium speciali dilectione ac promptiore affectu agniculos diligebat, eo quod Domini nostri Iesu Christi humilitas in Scripturis sacris agno assimilatur frequentius et convenientius coaptatur.
3 Sic et omnia illa, praecipue in quibus Filii Dei posset aliqua similitudo allegorica reperiri, amplexabatur carius et videbat libentius.
4 Nam cum tempore quodam iter faceret per Marchiam de Ancona, et in eadem civitate verbum Domini praedicasset (cfr. Act 15,36), ac versus Auximum cum domino Paulo, quem ministrum constituerat (cfr Act 26,16) omnium fratrum in eadem provincia, iter arripuisset, invenit in campis pastorem quemdam, caprarum et hircorum gregem pascentem.
5 Eratque inter caprarum et hircorum pluritatem ovicula una, pergens humilius et quietius pascens.
6 Quam cum videret beatus Franciscus, fixit gradum et tactus doloris corde intrinsecus (cfr. Gen 6,6), altius ingemiscens, dixit ad fratrem qui comitabatur eum: “Numquid non ovem hanc cernis, quae inter has capras et hircos sic ambulat mansueta?
7 Ita, dico tibi, quia Dominus noster Iesus Christus inter pharisaeos et principes sacerdotum mitis et humilis (cfr. Mat 11,29) ambulabat.
8 Rogo te propterea, fili, per charitatem ipsius, ut mecum huic compatiaris oviculae, et, soluto pretio, de medio istarum caprarum et hircorum educamus (cfr. Ps 135,11) eam”.
78.
1 Frater Paulus vero, eius dolorem admirans, coepit ipsemet etiam condolere.
2 Cum autem nihil, praeter viles tunicas quibus induebantur, haberent et solliciti de solvendo pretio exsisterent, statim quidam mercator iter agens adfuit et pretium obtulit quod optabant.
3 At ipsi, gratias agentes Deo (cfr. Col 3,17), suscepta ove, Auximum pervenerunt et introeuntes ad epis-copum civitatis, ab ipso magna cum reverentia sunt suscepti.
4 Mirabatur tamen dominus episcopus et de ove, quam vir Dei (cfr. 4Re 4,9) ducebat, et de affectu, quo erga eam ducebatur.
5 Sed cum Christi servus longam sibi de ove sermonis parabolam retexisset, corde compunctus (cfr. Act 2,37) episcopus super viri Dei puritatem, gratias egit Deo (cfr. Act 27,35).
6 Die vero sequenti egressus de civitate et cogitans quidnam de ove faceret, de consilio consocii et fratris sui, eam in quodam claustro famularum Christi apud Sanctum Severinum tradidit conservandam.
7 Venerabiles quoque ancillae Christi, velut magnum munus sibi a Deo datum, gaudentes oviculam susceperunt.
8 Quam temporibus multis sollicite custodientes, de lana ipsius tunicam texuerunt et eam beato patri Francisco apud ecclesiam Sanctae Mariae in Portiuncula, tempore cuiusdam capituli, transmiserunt.
9 Quam cum magna reverentia et animi exsultatione sanctus Dei suscipiens et amplexans, deosculabatur eam, omnes invitans ad tantum gaudium circumstantes.
79.
1 Alia vero vice cum per eamdem Marchiam transiret, eodem fratre ipsum alacriter comitante, viro cuidam obviavit, qui duos agniculos suspensos et ligatos in humero suo ad forum, ut venderet, deportabat.
2 Cumque agnos balantes beatus Franciscus audisset, commota sunt viscera eius (3Re 3,26), et appropinquans tetigit eos, quasi mater super plorantem filium, affectum compassionis ostendens.
3 Et ait ad virum: “Quare fratres meos agnos sic ligatos et suspensos excrucias”?
4 Qui respondens ait: “Eos ad forum porto, ut vendam, pretii necessitate compulsus”.
5 Et ait sanctus: “Quid postea fiet de illis”? Ad quem ille: “Emptores, inquit, eos interficient et manducabunt”.
6 “Absit”! respondit sanctus, “non fiat istud! sed tolle pro pretio mantellum quem porto et agnos mihi concede”.
7 Qui alacri animo agniculos tribuit, et mantellum suscepit, quoniam multo maioris pretii erat mantellus, quem causa frigoris expellendi sanctus a quodam fideli viro mutuo susceperat ea die.
8 Caeterum sanctus apud se, susceptis agniculis, quid de ipsis faceret sollicitus cogitabat, et habito consilio fratris associantis eum, eos viro illi reddidit gubernandos, praecepitque sibi, ne ullo tempore venderet eos, nec malum aliquod eis inferret, sed conservaret, nutriret et regeret studiose.