Caput CXXXVIII - Quomodo volebat detractores puniri.
182
1 Demum cum animus caritate repletus, Deo odibiles (cfr. Rom 1,30) odiat, vigebat istud in sancto Francisco.
2 Detractores quippe super aliud vitiosorum genus horribiliter exsecrans, venenum in lingua (cfr. Iac 3,8) ferre eos dicebat, aliosque veneno inficere.
3 Ideoque rumigerulos pulicesque mordaces, si quando loquerentur, vitabat avertebatque, prout vidimus, aures, ne tali polluerentur auditu.
4 Audiens namque semel quemdam fratrem famam alterius denigrare, conversus ad fratrem Petrum Cathanii, vicarium suum, terribile hoc intulit verbum: “Instant religioni discrimina, nisi detractoribus obvietur.
5 Cito multorum suavissimus odor foetebit (cfr. Lev 1,13; Ex 5,21), nisi foetidorum ora claudantur (cfr. Est 13,17).
6 Surge, surge, discute diligenter, et si accusatum fratrem repereris innocentem, accusantem dura correctione cunctis redde notabilem!
7 Trude”, inquit, “eum in manu pugilis Florentini, si tu ipse punire non poteris!”.
8 (Fratrem autem Ioannem de Florentia, virum magnum statura (cfr. Bar 3,26), viriumque magnarum, pugilem appellabat).
9 “Summa volo”, inquit, “providentia cures, tu et omnes ministri, ne pestifer iste morbus latius se diffundat”.
10 Nonnumquam vero eum qui fratrem suum famae gloria spoliaret, indicabat tunica spoliandum, nec ad Deum oculos posse levare (cfr. Luc 18,13), nisi prius quod abstulerat redderet.
11 Hinc est quod fratres illius temporis hoc vitium quasi specialiter abiurantes, firma secum sanctione statuerant, quidquid aliorum honori demeret, vel probrum sonaret, studiose vitare.
12 Recte et optime quidem! Quid enim detractor, nisi fel hominum, nequitiae fermentum, dedecus orbis?
13 Quid vero bilinguis, nisi religionis scandalum, claustri venenum, dissidium unitatis?
14 Heu, venenosis animalibus abundat superficies terrae (cfr. Ex 5,10), nec fieri potest ut proborum quivis aemulorum morsus evadat.
15 Praemia delatoribus proponuntur, et innocentia subruta, palma quandoque tribuitur falsitati.
16 Ecce, ubi sua quisque vivere probitate non potest, aliorum probitatem vastando, victum promeretur et vestes.
183
1 Iuxta quod saepe dicebat sanctus Franciscus: “Vox detractoris haec est:
2 Vitae mihi perfectio deest, scientiae vel peculiaris gratiae facultas non suppetit, ac per hoc nec apud Deum locum invenio nec apud homines.
3 Scio quid faciam: ponam maculam in electis (cfr. Luc 16,4; Sir 11,33), et apud maiores gratiam promerebor.
4 Scio praelatum meum hominem esse, eodemque mecum quandoque uti officio, quo succisis cedris, solus videatur rhamnus (cfr. Iudc 9,15) in silva.
5 Eia, miser! humanis carnibus vescere, et quia vivere aliter non potes, fratrum viscera rode!
6 Tales boni student videri, non fieri, accusantes vitia, nec vitia deponentes.
7 Solos eos laudant quorum cupiunt auctoritate foveri, silentes a laudibus, quas ad laudatum non existimimant reportari.
8 Ieiunae faciei (cfr. Mat 6,16) pallorem perniciosis laudibus vendunt, ut spiritales videantur (cfr. 1Cor 14,37; Mat 6,18) qui diiudicent omnia, et ipsi a nemine iudicentur (cfr. 1Cor 2,15).
9 Gaudent sanctitatis opinione, non opere, angelico nomine, non virtute”.